Çekirdekleri öğütüyoruz ve suyla buluşturuyoruz. Kahveyle ilgili caka sattığımız bir sürü konu mevcut fakat piyasada imalatçı (biz) tarafından bakılınca daha detaylı başlıklar var.
C Market bunlardan biri. Bu topraklarda kahvenin geçmişi çok derin köklere sahip fakat bu her zaman tüketici tarafında olmuş zira bu coğrafyada kahve yetişmemekte. Halk tabanında ise bu göz ardı ediliyor ve kahvenin binlerce kilometre yol yapıp geldiği yok sayılarak günlük rutinde vasat kalite çekirdekler kullanılmaya alışıldığı için iklim krizi, mevsimsel badireler ve bizim özelimizde döviz kuru insanların kahvenin mevcut fiyatını algılamakta zor duruma düşürüyor.
Bu yazıda biraz bu konuya değinmek istiyorum. Özellikle toptan piyasada işbirliği yaptığımız bir çok firma zamlardan mustarip, tıpkı bizim gibi. Fakat bunun kaynağını bilmiyorlar, üretici olarak da bunu anlatmak bize düşüyor.
C Market
Dünyada Arabika cinsi kahvenin her gün alınıp satıldığı küresel bir takas yeridir. Yani resmen bir borsa! Şeker, buğday, pamuk, yağ veya altın gibi, kahve de bir emtia olarak kabul edilir.
Peki ne anlama geliyor bu emita? Küresel ticarette, bir emtia, bir ürünün imalatında kullanılan bir hammadde olarak kabul edilir. Emtialar aynı türdeki diğer mallarla takas edilebilir, örneğin Çukurova'da üretilen pamuk, Çin'de yetiştirilen ile aynı uygulamaya sahiptir. Kalite esasen aynı türdeki mallar arasında tek tip olarak kabul edilir.
Kahve söz konusu olduğunda, C Market'te işlem görmesine izin verilen kahvelerin belirli standartları karşılaması gerekir:
Arabika cinsi olmalıdır.
Kavrulmamış olmalıdır.
Önceden belirlenmiş yirmi ülkeden birinde üretilmiş olmalıdır.
Önceden belirlenmiş uluslararası sekiz depodan birinde işlem görmelidir.
Yaklaşık 37.500 libre (veya yaklaşık bir nakliye konteyneri boyutunda) ve katları olarak alınıp satılmalıdır.
Robusta için ise başka bir borsa ve kurallar bulunur.
C Market’in esas işlevi kahve ticaretinin standartını ve kurallarını belirlemektir.
Spot piyasa, bir malın fiili fiziksel satışının gerçekleştiği yerdir ve işlemler "yerinde" yapıldığı için buna spot piyasa denir. Ancak spot piyasanın tabiatında iki sorun vardır: likidite ve fiyat keşfi. Spot piyasada, mal akışı verimsiz ve istikrarsız olabilir; satıcının her zaman garantili bir alıcısı yoktur ve piyasa koşulları belirsiz olabilir. Ayrıca, satıcının mallarını gerçekten pazara getirene kadar, sattıkları mallar için satış fiyatının ne olacağı hakkında hiçbir fikri yoktur ve yalnızca başkalarının sattığına dayalı bir fiyat belirleyebilir.
Günümüzde C Market olarak bahsettiğimiz şey ise esasen vadeli işlem borsasıdır. Kahvede, şu anda kahve vadeli işlemlerinin işlem gördüğü borsanın adı Kıtalararası Borsa'dır. (Intercontinental Exchange - ICE)
Bu sistemde borsa üçüncü bir taraf olarak görev alır. Alıcı malı bu borsadan alır, satıcı ise bu borsaya satar. Alıcı veya satıcı vadeli işlem borsasında gerektiği zaman işlemlerini iptal etme hakkına sahiptirler. Böylece bir alıcı sözleşmesini iptal etmek isterse malını direkt olarak borsaya satabilir ve bu malı başka bir alıcının alma şansı doğar. Bunu sözleşme süresi dolmadan yapmaları gereklidir. Eğer süre dolarsa sözleşme sahibi sözleşmedeki fiziksel malı teslim almak durumundadır.
Böyle bir borsada birçok katılımcı bulunur. Bir çoğu da aslında fiziksel olarak kahveye ihtiyacı bulunan kişiler değildir. Piyasadaki dalgalanmalardan kâr amaçlarlar sadece. Fakat bu kişilerin piyasadaki etkisi büyüktür çünkü likidite sağlarlar.
Yani tüm kahve piyasası spekülasyonlara açık. İklim krizi, mevsimsel badireler, dedikodular, pandemi gibi konular fiyatlara direkt olarak etki etmekle beraber bir spekülasyon konusu oldukları için piyasayı fazla yükseltebiliyorlar.
investing.com'dan aldığım üstteki görüntüde yaklaşık olarak 2020 Ocak'tan beri kahvenin C Market'daki fiyatını görüyorsunuz. Bu artış tam olarak %100! Temmuz'dan bu yana olan artış bile %40 civarında.
doviz.com'dan aldığım üstteki görüntüde ise ABD dolarının 1 yıl içindeki kur artışı görünüyor. Ocak'tan bu yana artış %33 gibi.
Borsa ve kur arasındaki ilişkiyi ve bunun kahve fiyatlarındaki etkisini sizin hayal gücünüze bırakıyorum.